Krwotoki, skaleczenia, rany, odciski Krwotoki.


Rozróżnia się krwotok Żylny - spokojny wypływ ciemnej krwi z rany oraz krwotok tętniczy -
objawiający się tryskaniem z rany jasnej krwi z częstotliwością tętna i z dużą siłą. Krwotoki
są niebezpieczne dla życia, a nawet w porę zatamowane mogą być przyczyną wstrząsu
wskutek dużej utraty krwi w krótkim czasie. Pierwszą pomocą w wypadku tamowania
krwawienia zewnętrznego, zarówno tętniczego jak i Żylnego, jest założenie opatrunku
uciskowego. Polega on na tym, że ranę przykrywamy kilkoma warstwami gazy, następnie
grubą warstwą waty lub ligniny, następnie przymocowujemy całość bandażem, wywierając
dość mocny ucisk. Jeżeli to nie pomaga, na poprzedni opatrunek należy nałożyć następny
płat ligniny lub waty i ponownie mocniej obandażować. Prawidłowo założony opatrunek
uciskowy powinien zatrzymać każdy krwotok. Przy krwotoku z nosa należy docisnąć
skrzydełka nosa do przegrody nosowej (ścisnąć palcami nasadę nosa i trzymać 5-10 minut),
przyłożyć zimny okład na nasadę nosa i na kark. Przy silnym krwotoku można otwory nosa
zatkać tamponami z waty. Nie wolno odchylać głowy do tylu, gdyż grozi to zalaniem krwią
dróg oddechowych. Najwygodniejsza pozycja: usiąść z głową pochyloną do przodu


Skaleczenia.
Skaleczenia są stosunkowo drobne i dlatego często lekceważone. Rany te mogą jednak być
przyczyną groźnych powikłań. W celu zabezpieczenia przed zakażeniem każdą ranę należy
zdezynfekować, najlepiej wodą utlenioną, i opatrzyć. Należy zwracać uwagę na
wodoodporność opatrunku, jeśli zranione miejsce ma kontakt z wodą. Systematyczne
brudzenie i moczenie nawet drobnej ranki może prowadzić do infekcji i powikłań.
 

Rany.
Raną nazywamy przerwanie ciągłości powłok zewnętrznych organizmu na skutek urazu
mechanicznego, termicznego lub chemicznego. Niebezpieczeństwo rany polega na
możliwości wytworzenia zakażenia, utraty krwi, uszkodzenia leżących w jej zakresie
narządów, naczyń, nerwów i kości. Oceniając ranę zwraca się uwagę na jej umiejscowienie,
wielkość, kształt oraz wygląd brzegów i głębokość. Każdą ranę uważa się za zakażoną.
Towarzyszy jej zwykle ból i krwawienie. Rany dzieli się w zależności od przyczyny zranienia i charakterystycznych cech na kilka rodzajów, oto one:

Otarcia - powstają przy stycznym działaniu na skórę przedmiotu o szerokiej powierzchni.
                               Często w takiej ranie znajdują się drobne ciała obce. Krwawienie bywa niewielkie, lecz rana
                               jest bolesna w następstwie uszkodzenia zakończeń nerwowych.

Rany cięte - powstają wskutek działania przedmiotów ostrych. Są zwykle ranami linijnymi o
                              gładkich brzegach. Silne krwawienie towarzyszące ranie wypłukuje bakterie, zmniejszając
                             niebezpieczeństwo zakażenia. Głębokość rany bywa różna.

Rany płatowe - powstają wtedy, gdy uraz mechaniczny zadziałał stycznie do powierzchni
                             skóry i wskutek tego płat skóry został oderwany lub wisi na jej fragmencie.

Rany rąbane - powstają wskutek działania ciężkiego ostrego narzędzia, np. tasaka, siekiery,
                              szabli. Czasem może dojść do całkowitego odrąbania (amputacja) części, a nawet całych
                             kończyn. Dotyczy to zwłaszcza wypadków komunikacyjnych, w wyniku których ulegają
                             urazom najczęściej kończyny dolne. Natomiast w wypadkach przemysłowych urazy częściej
                             dotyczą kończyn górnych (szczególnie palców).

Rany kłute - powstają w wyniku działania z dużą siłą ostro zakończonych przedmiotów.
                             Otwór rany jest mały, krwawienie zewnętrzne niewielkie, natomiast kanał drżący może być
                             głęboki. Krwawienie wewnętrzne bywa obfite, a bakterie, które przeniknęły w głąb, stają się
                             przyczyną zakażenia.

Rany tłuczone - powstają w wyniku działania tępego lub narzędzia o tępych krawędziach.
                              Rany takie mają brzegi zgniecione, postrzępione lub stłuczone. Krwawienie jest niewielkie,
                              ponieważ naczynia krwionośne uległy zgnieceniu.

Rany miażdżone - powstają w wyniku silnego urazu tępym narzędziem. Całe są wypełnione
                               skrzepłą krwią i chłonką, a także zawierają często ciała obce. Brzegi są nieregularne, mało
                              krwawiące. Otaczające tkanki są zmiażdżone, obrzmiałe, niedokrwione lub obumarłe.

Rany szarpane - powstają w konsekwencji rozciągnięcia i rozerwania tkanek pod wpływem
                              zadziałania stycznych względem powierzchni ciała przedmiotów kanciastych lub
                               zakrzywionych i tępych. Mają brzegi nierówne, poszarpane, rozciągnięte lub podwinięte,
                              mało broczące krwią.

Rany postrzałowe - mogą być wywołane pociskami broni palnej, odłamkami min, granatów,
                             bomb, itp. W przypadku postrzału rana wlotowa pocisku jest mała i gładka. Na jej brzegach
                             można czasami stwierdzić ślady prochu. Rana wylotowa jest znacznie większa, o
                             postrzępionych brzegach. Mogą być widoczne tkanki i odłamki kostne, zmiażdżone i krwawe
                             podbiegnięcia.

9.    Złamania


Złamaniem nazywamy całkowite przerwanie ciągłości tkanki kostnej w wyniku urazu
mechanicznego (złamanie mechaniczne) lub toczącego się procesu chorobotwórczego
(złamanie patologiczne). Złamania dzielą się na otwarte i zamknięte. Otwartym złamaniom
towarzyszy rana, jest przerwana ciągłość skóry, a kość jest narażona na zanieczyszczenia
pochodzące z powierzchni skóry, otoczenia i z powietrza. Rana moŜe być spowodowana siłą
uszkadzającą lub fragmentami kości przebijającymi skórę. Gdy skóra dookoła złamanej
kości nie jest naruszona, wówczas jest to złamanie zamknięte. Uszkodzenia wewnętrzne
otaczających tkanek i naczyń krwionośnych mogą powodować obrzęk i zasinienie.
Złamaniom towarzyszy również ból samoistny oraz bolesność dotykowa. Może wystąpić
zniekształcenie kończyny lub nieprawidłowa jej ruchomość. W przypadku złamania kości
trzeba unieruchomić złamaną kość i sąsiadujące z nią dwa stawy. Unieruchomienie
uszkodzonego stawu wymaga unieruchomienia dwóch sąsiadujących z nim kości.


Złamanie kończyn.
Złamane kości kończyn górnych z reguły unieruchamia się, stosując m.in. środki podręczne.
Można np. wykorzystać temblak z chusty trójkątnej lub ubiór poszkodowanego, podwijając
bluzkę, sweter lub połę marynarki do góry na zgiętą w stawie łokciowym i ułożoną w poprzek
klatki piersiowej kończynę górną. W przypadku złamania obojczyka unieruchamia się staw
barkowy dwoma chustami. Do dołka pachowego po stronie złamanej trzeba włożyć wałek
zwiniętej tkaniny (waty, bandażu). Kończynę układa się na klatce piersiowej palcami w
kierunku zdrowego barku. Następnie wykonuje się temblak z chusty trójkątnej, dociągając jej
rogi na zdrowym barku w ten sposób, aby łokieć został nieznacznie podciągnięty ku górze.
Następnie z drugiej chusty wykonuje się szeroką opaskę i mocuje się ramię do klatki
piersiowej. Przy złamaniach obojczyka, uszkodzenia barku i ramienia stosuje się także
opatrunek Dessaulta, polegający na umocowaniu kończyny górnej do klatki piersiowej.
Złamania kości kończyn dolnych wymagają unieruchomienia obłożeniowego. Rzadko kiedy
złamana noga układa się w wyproście. Często bywa wykręcona, podwinięta, itp., a
przemieszczenie jej moŜe się przyczynić do dalszych uszkodzeń i wpłynąć na pogorszenie
stanu poszkodowanego. Dlatego uszkodzone kończyny dolne obkłada się przedmiotami,
które mogą je ustabilizować. Natomiast gdy jest konieczny transport poszkodowanego,
należy kończyny dolne unieruchomić. Można do tego celu wykorzystywać deseczki, narty,
linijkę, itp., pamiętając o tym, że należy je obłożyć miękkimi tkaninami (np. ręcznikiem,
szalem), szczególnie w okolicach stawów. Jeżeli nie ma sztywnych przedmiotów, wówczas
należy obłożyć uszkodzoną nogę zrolowanym kocem i przymocować do niej w kilku
miejscach zdrową. Trzeba pamiętać o zachowaniu szczególnej ostrożności.